بررسی تأثیر مدارای مذهبی سلاطین آل بویه در گسترش تشیع و رشد جامعه شیعه

رواداری، به عنوان یک عامل موثر در پیشرفت و ترقی اندیشه ها، به معنای تحمل نمودن و اجازه دادن به ابراز افکار و عقاید مخالف هست، هر¬گز به معنی پذیرش و اعتقاد به آن افکار و اندیشه ها نیست. چنانکه در دین اسلام نیز بر این مهم، فراوان تأکید شده است.رواداری مورد نظردر این مقاله، به معنای لاابالی¬گری و بی¬توجهی به مبانی و اصول اسلامی، نمی باشد ¬¬بلکه، به مفهوم واکنشی خردمندانه و احترام آمیز، در قبال حقوق و عقاید انسان ها است. فرمان روایان آل بویه به عنوان دولتی شیعه و برخوردار از سیاست رواداری مذهبی، زمینه های رشد وپویایی تشیع را فراهم نمودند.رنگ مذهبی شیعی آنان، به ویژه رواداری مذهبی، آن¬ها را در زمره یکی از مهم¬ترین خاندان¬های شیعی قرار داده است. برخی از محققان و پژوهشگران به مدارا و رواداری آن ها، تحت عنوان تسامح و تساهل پرداخته اند و نقش آن¬را در گسترش فرهنگ و تمدن آن عصر بررسی و تحقیق کرده اند، امّا به دستاوردهای رواداری مذهبی بویهیان، در گسترش تشیع و رشد شیعیان توجه کمتری نشان داده اند.موضوع بنیادی این پژوهش، تأثیر رواداری مذهبی سلاطین آل بویه، در گسترش تشیع هست. با استفاده از مطالعات و تحقیقات، متون و اسنادی که در این مقطع تاریخی در دسترس بوده است، حاصل و دست یافته های این پژوهش پاسخ به این سوال می باشد که رواداری مذهبی سلاطین آل بویه چه نقشی در گسترش تشیع داشته است؟ بویهیان به دلیل در پیش گرفتن سیاست رواداری مذهبی، آزادی بی سابقه و نسبتاً گسترده ای را برای شیعیان و جامعه شیعی، فراهم آوردند و در گسترش تشیع نقش به سزایی داشتند. درنتیجه تشیع، در این عصر به رشد فزاینده ای دست یافت. در این راستا علل مدارای آل بویه، با نگاه تأملی در پیشینه مدارا، در قرآن کریم و سیره عملی و روش تربیتی پیامبر (ص) و ائمه معصومین (ع) مدنظر قرارگرفته است، و موید این مطلب است که این رواداری مذهبی بویهیان، علاوه بر برخی ملاحظات سیاسی، ریشه درگرایش آنان به تشیع داشته است.